Άρης Δημοκίδης- Γράφω γιατί θέλω να πείσω τον εαυτό μου πως όλα θα πάνε καλά

Ξεκίνησα να γράφω στα σχολικά χρόνια.

 

'Εγραφα χαζομάρες στο σχολείο την ώρα του μαθήματος για να περάσουν οι ατελείωτες ώρες. Ημερολόγια, παραμύθια, διηγήματα, ραδιοσήριαλ, τα όνειρα που είχα δει, σενάρια για τηλεοπτικές σειρές, παρωδίες των μαθημάτων, εφημερίδες, κινηματογραφικά σενάρια κλπ. Ποτέ δεν τελείωνα κάτι κι ούτε είχα σκοπό να τα αξιοποιήσω (ήμουν στο δημοτικό άλλωστε και τα κείμενα ήταν ψιλοχάλια), απλώς ήταν μια διασκέδαση – και απ’ ό,τι αποδείχτηκε και μια ανάγκη. Νομίζω πως κατευθύνθηκα προς τη συγγραφή παιδικών βιβλίων όταν σπούδαζα στο Λονδίνο και το μυαλό μου είχε σχεδόν πολτοποιηθεί απ’ τις υπερβολικές (αλλά απολαυστικές) δόσεις του Βιτγκενστάιν, της Κριστέβα και του Λακάν.

Τότε ήταν που ξαναεπέστρεψα στην παιδική λογοτεχνία και στα κόμικς, ψάχνοντας κάθε βράδυ την χαλάρωση του μυαλού. Κι έτσι τη μέρα έγραφα εργασίες και ερευνούσα τις θεωρίες του Μπένγιαμιν και του Μποντριγιάρ και πριν κοιμηθώ άδειαζα (και γέμιζα ταυτόχρονα) με τις αγχολυτικές ιστορίες του Μικρού Νικόλα και τις φαινομενικά απλοϊκές περιπέτειες των Μυστικών Επτά. Δούλευα και σ’ ένα Μουσείο Παιδικής Τέχνης, έβλεπα και τα Teletubbies στην τηλεόραση – δεν ήθελε και πολύ. Το γράψιμο για παιδιά (και συγκεκριμένα για το παιδί που τότε ανακάλυψα πως ακόμα κουβαλούσα) με ξεκουράζει και με ικανοποιεί με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι με ικανοποιεί το γράψιμο για άλλους πιο ενήλικους τομείς (δημοσιογραφικά κείμενα, blog, ακαδημαϊκές εργασίες κλπ).

Η διαδικασία της γραφής είναι κάτι που μου βγαίνει εύκολα, άσχετα αν το αποτέλεσμα είναι καλό ή κακό. Όταν καταφέρνω να πείσω τον εαυτό μου να γράψει αισθάνομαι πως μια αόρατη κάνουλα έμπνευσης ανοίγει και οι λέξεις ξεχύνονται με τρομερή ταχύτητα κι εγώ απλώς προσπαθώ να προλάβω να τις πληκτρογραφήσω. Όπως καταλαβαίνεις είναι μια τέλεια διαδικασία, το να έχεις αστείρευτη (είτε καλή είτε κακή) έμπνευση και αισθάνομαι τέλεια επειδή νιώθω λες και είμαι κανένας υπερήρωας. Οι αμφιβολίες δεν με επηρεάζουν πια όταν γράφω. Η τεχνική που με τα χρόνια είδα πως μου ταιριάζει είναι η εξής: έχω πάντα στο μυαλό μου πως ότι γράφω είναι τελείως πρόχειρο κι ότι μετά θα μονταριστεί και θα βελτιωθεί, γράφω χωρίς να πολυσκέφτομαι, γράφω, γράφω, γράφω, και κάποια στιγμή τελειώνω. Και μετά αρχίζει το πιο συναρπαστικό κομμάτι για μένα.

Ξαναδιαβάζω το βιβλίο που έγραψα σχεδόν με γρήγορη, αυτόματη γραφή και το διορθώνω. Λέω ότι αυτό είναι συναρπαστικό κυρίως επειδή λόγω της προχειρότητας της πρώτης γραφής δεν μου μένουν και πολλά απ’ αυτά που έγραψα – κι έτσι στο τέλος είναι σα να διαβάζω κάτι εντελώς καινούριο και σχετικά άγνωστο ακόμα και σε μένα. Είχα περάσει χρόνια τελειομανίας και επεξεργασίας της κάθε φράσης που έγραφα και είχα διαπιστώσει πως έτσι δεν κατόρθωνα ποτέ να φτάσω πέρα από το πρώτο κεφάλαιο (μετά κουραζόμουν, βαριόμουν και σταματούσα). Με την τεχνική του γρήγορου και ασυναίσθητου γραψίματος γράφω εκατοντάδες σελίδες και μετά έχω την πολυτέλεια να τις μειώσω και να τις διορθώσω – και μ’ αυτό τον τρόπο πάντα τελειώνω πλέον αυτό που αρχίζω…Όταν γράφω παιδικά βιβλία βλέπω τις εικόνες, σα να υπάρχει μια οθόνη που συνεχώς εμπλουτίζεται με κινούμενες εικόνες απ’ αυτά που σκέφτομαι και γράφω εκείνη τη στιγμή. Μερικές φορές ξεφεύγω λιγάκι και νιώθω σαν να πετάω μαζί με τους ήρωες των βιβλίων. (Και, ναι, γράφω sober). Γράφω γιατί θέλω να πείσω τον εαυτό μου πως όλα θα πάνε καλά. Κι επίσης θέλω να εξερευνήσω τη φαντασία μου - και να ζήσω μέσα σ’ αυτήν για όσο διαρκεί η συγγραφή.

Όσο σπούδαζα στην Αγγλία έχασα πολλά στα έξι χρόνια που έζησα εκεί αλλά να τα θετικά που θυμάμαι: φίλοι, δημοσιογραφικές εμπειρίες, τέλεια τηλεοπτικά προγράμματα, φοβερές εκθέσεις σε γκαλερί, συναυλίες, γνωριμίες, αγάπη, καθημερινό διάβασμα εφημερίδων (αυτές που αφήναν οι άλλοι στο μετρό), η πρώτη μου επαφή με το ίντερνετ, το audiogalaxy, άπειρο σινεμά, 12 βιβλία την εβδομάδα (αυτό ήταν το όριο δανεισμού απ’ τη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου), ντοκιμαντέρ, βόλτες, εξόδους, γέλιο, γνώση, δεξιότητες στο γράψιμο –και κυρίως στην έρευνα. Οι σπουδές και το μεταπτυχιακό και η επαγγελματική εμπειρία ήταν όλα καλά: το πραγματικό πανεπιστήμιο όμως ήταν η καθημερινότητα που για κάποιον που είναι εθισμένος στην πληροφορία ήταν απλά απολαυστική.

Δεν θεωρώ ότι κάνω τέχνη. Έχει πολύ πλάκα το να είσαι συγγραφέας παιδικών βιβλίων: γράφεις ένα βιβλίο σε μια-δυο βδομάδες και περνάς την υπόλοιπη χρονιά παρουσιάζοντάς το σε εκδηλώσεις και σε σχολεία. Την καταξίωση τη θέλω και τη φήμη ίσως. Δεν πολυθέλω την κυριολεκτική αναγνώριση, του προσώπου μου: ντρέπομαι πολύ να φωτογραφίζομαι και αγχώνομαι όταν πρέπει να βγω στην τηλεόραση. Στα σχολεία πολλές φορές παιδιά που έχουν διαβάσει τα βιβλία μου (είναι έξι μέχρι στιγμής και, ευτυχώς, είναι αρκετά ευπώλητα και με καλές κριτικές) με αντιμετωπίζουν σα σελέμπριτι – και αυτό είναι το πιο ντροπιαστικό. Όταν μου ζητούν αυτόγραφα (έλεος!) τους λέω ότι δεν είμαι διάσημος και δεν τους δίνω.Τις προάλλες ένα παιδί επέμενε για αυτόγραφο και δεν πίστευε ότι δεν είμαι σπουδαίος ή διάσημος.

«Δηλαδή αν βγείτε στο δρόμο ο κόσμος δεν σας αναγνωρίζει;»

«Όχι βέβαια, δόξα το θεό!» του είπα.

«Έχετε βγει στην τηλεόραση όμως;»

«Ε… εντάξει.»

«Τότε είστε διάσημος, πάει και τελείωσε», κατέληξε. «Δε φεύγετε χωρίς να μου δώσετε αυτόγραφο».

Του έδωσα.

Στο μπλόγκιν γίνεσαι ο εκδότης του εαυτού σου και αυτό είναι το καλύτερο πράγμα του κόσμου. Στο μπλογκ μου βγάζω όλα τα δημοσιογραφικά απωθημένα μου: είμαι ο διευθυντής, ο αρχισυντάκτης, ο γραφίστας – και, αναγκαστικά, και ο συντάκτης. Να φανταστείς ότι όταν κείμενά μου δημοσιεύονται σε εφημερίδες ή περιοδικά, πάντα προσέχω (με τρόμο μερικές φορές) ότι δεν έβαλαν τη φωτογραφία που υπέδειξα, ότι μείωσαν το κείμενο, ότι άλλαξαν τον τίτλο κλπ. Παλιά αυτό ήταν κάτι αυτονόητο για μένα, τώρα έχω καλομάθει με τον πλήρη έλεγχο των ποστ μου και μου φαίνεται πολύ κουφό όταν δεν μπορώ να ελέγξω το στήσιμο των άρθρων μου στα έντυπα. Απ’ την άλλη αυτό μ’ αρέσει γιατί πάντα είναι μια έκπληξη το τι μπήκε τελικά, και πώς.

Το ιντερνέτ σε μια σειρά πραγμάτων έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές, είναι υπέροχο και πρέπει να ομολογήσω πως δε μπορώ να ζήσω χωρίς αυτό. Βέβαια το αρνητικό του είναι ότι ενισχύει την αποσπασματικότητα, δε συγκεντρώνομαι πραγματικά διαβάζοντας κάτι στο ίντερνετ, ανοίγω ταυτόχρονα εκατό λινκς και όλα μοιάζουν να έχουν πολύ λιγότερο κύρος απ’ ό,τι όταν τα διαβάζεις σε χαρτί. Εμένα με έχει βοηθήσει πολύ. Έχω γράψει εκατοντάδες χιλιάδες λέξεις online και αυτό ήταν μια φοβερή εξάσκηση και δημοσιογραφικά μιλώντας και συγγραφικά. Και υπήρξαν και άνθρωποι που τους άρεσαν αυτά που έγραφα, άρα βοηθήθηκα πολύ. Τώρα βγαίνει ένα καινούριο βιβλίο μου από μια καινούρια σειρά που ξεκίνησα με τους Αόρατους Ρεπόρτερς. Είναι για μια δημοσιογραφική ομάδα παιδιών που έχουν ένα ερευνητικό σάιτ στο ίντερνετ και πηγαίνουν σε διάφορες αποστολές σ’ όλο τον κόσμο: το αστείο είναι πως τώρα που όλο και περισσότερες εφημερίδες μεταφέρονται στο ίντερνετ αυτοί ονειρεύονται κάποτε να κυκλοφορούν σε χαρτί στα περίπτερα.

Έχω μια τάση να μαγεύομαι από τα πολύχρωμα και πολύ σύγχρονα πράγματα. Επιρροές μου υπήρξαν ο Andy Warhol και ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος. Πάντα μου άρεσε ο Andy Warhol, κυρίως επειδή έκανε πολλά και διαφορετικά πράγματα, συνδύαζε (συνήθως αποτυχημένα) πολλούς τομείς και δε ντρεπόταν καθόλου γι’ αυτό. Όταν μεγάλωνα πίστευα πως έπρεπε να διαλέξω ένα επάγγελμα και να μείνω πιστός σ’ αυτό – χάρη στον Warhol κατάλαβα πως αυτό δεν είναι απαραίτητο. Δημοσιογραφικά με σημάδεψε ο Τσαγκαρουσιάνος. Μου έμαθε πως το υψηλό μπορεί να συνδυαστεί με το χαμηλό όπως και η μελαγχολία με την άγρια χαρά. Ένας άλλος ήρωάς μου είναι ο Ντόναλντ Ντακ. Ο Ντόναλντ Ντακ των κόμικς και όχι των ταινιών, στα κόμικς είναι τέλειος, στις ταινίες (λόγω της απαράδεκτης φωνής του) παρουσιάζεται σαν ψυχωτικό ακατάληπτο παπί με το μυαλό τετράχρονου.

Τη Θεσσαλονίκη τη γνώρισα με τά τα έξι μου. Μέχρι τότε ζούσαμε στην Καλαμαριά, μακριά απ’ το κέντρο και ήξερα μόνο τη γειτονιά μου. Τότε οι γονείς μου με έγραψαν σ’ ένα ωδείο στο κέντρο, μου έμαθαν τη διαδρομή με το λεωφορείο και με άφησαν στην τύχη μου, πράγμα υπέροχο. Αφού τελείωνα το μάθημα έκανα μικρές βόλτες στο κέντρο (που όλο και μεγάλωναν) και με μάτια ορθάνοιχτα απ’ την έκπληξη έβλεπα για πρώτη φορά απίθανα πράγματα, φωτεινές πινακίδες που στριφογύριζαν, δισκάδικα, περίπτερα με το Smash Hits, καταστήματα ηλεκτρονικών ειδών με έγχρωμες τηλεοράσεις στις βιτρίνες που έπαιζαν δορυφορικά κανάλια. Από τότε δε μπορώ να ζήσω στην εξοχή – με τίποτα, εθίστηκα στις πόλεις και τα παράξενα πράγματα που προσφέρουν. Έχω την τύχη όμως να συνεχίζω να ζω στην Καλαμαριά, στην παραλίακή κι έτσι νιώθω πως μπορώ να συνδυάσω και τα καλά της πόλης και της εξοχής. Η αγαπημένη μου διαδρομή είναι κάτω απ’ το σπίτι μου. Εκεί κοντά έχει μια μαρίνα και μια πλαζ. Και πολλά πάρκα. Περπατάω ακούγοντας μουσική στα ακουστικά και νιώθω σαν όλα αυτά να δημιουργήθηκαν μόνο για μένα.

Η ιδεατή πόλη θα είχε για Δήμαρχο τον Γιάννη Μπουτάρη. Και μετά βλέπουμε. Στη Θεσσαλονίκη δε μου αρέσουν: ο συντηρητισμός, ο δήμαρχος, ο νομάρχης, ο μητροπολίτης, τα μποτιλιαρίσματα, τα αυτοκίνητα που παρκάρουν όπου να ‘ναι, η έλλειψη σεβασμού στους πεζούς και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί που επιλέγουν οι ταξιτζήδες. Μου αρέσουν: η γειτονιά μου (μετακόμισα πολλές φορές από τότε που γεννήθηκα και εκτός Ελλάδος αλλά και σε άλλα σπίτια στην πόλη, αλλά μια αόρατη κλωστή με έχει ξαναφέρει στην παλιά μου γειτονιά), ο μικρόκοσμος που φτιάχνω, η φύση, οι σχετικά μικρές αποστάσεις, οι δικοί μου, η γαλήνη που μου δίνει το γεγονός πως ξέρω πως βρήκα το μέρος που θέλω να ζήσω για πάντα.

Αγαπημένοι μου προορισμοί είναι πολλοί. Μ’ αρέσει πάρα πολύ η Αθήνα, μ’ αρέσει το Βερολίνο, μ’ αρέσει και το Λονδίνο. Ο αγαπημένος μου προορισμός όμως είναι η Κομοτηνή. Έκανα στρατό εκεί, σε συνθήκες αγχωτικές. Τις λίγες φορές που είχα έξοδο, η πόλη ήταν το καταφύγιό μου. Τη δέχτηκα όπως ήταν. Και, μετά, την θεοποίησα. Αυθυπέβαλλα φυσικά τον εαυτό μου, με διάφορες new age τεχνικές. Έπιασαν τόσο πολύ τα κόλπα, που σύντομα τα πέντε χλωμά δεντράκια ενός πάρκου στα μάτια μου έμοιαζαν με τροπικό κήπο της Εδέμ κι η κεντρική πλατεία με Trafalgar. Θα περίμενε κανείς πως ήταν κάτι ευκαιριακό. Κι όμως, ξαναπήγα πολλές φορές από τότε – είναι για μένα το Άγιο Όρος μου και με το που κατεβαίνω στο σταθμό των ΚΤΕΛ παθαίνω υπεροξυγόνωση χαράς.

Απόλυτη ευτυχία για μένα είναι να μην θέλω να έχω τον έλεγχο και να αφήνομαι στη ζωή. Το πρωί με κάνει να σηκώνομαι η σκέψη πως έχω πολλά ωραία πράγματα να κάνω. Βασικό χαρακτηριστικό μου είναι πως έχω κάπως αναλυτική (αλλά και συνδυαστική) σκέψη. Ελαττωμά μου η αναλυτική σκέψη που λέγαμε, σε συνδυασμό με το ότι αγχώνομαι συχνά. Ταυτίζομαι περισσότερο με τον Woody Allen, καλώς ή κακώς. Αυτό τον καιρό το μυαλό μου είναι σκορπισμένο σε χίλια διαφορετικά σημεία, αλλά αυτό δε συμβαίνει μόνο αυτό τον καιρό…

Ηρωές μου είναι, που τους έχω αναφέρει ήδη , ο Warhol, ο Τσαγκαρουσιάνος, οΝτόναλντ Ντακ – τι πλάκα όταν τους διαβάζεις τον ένα δίπλα στον άλλο!-  και θα πρόσθετα και τον David Lynch, επειδή μ’ αρέσει ο ομιχλώδης και μπερδευτικός τρόπος που γυρίζει τις ταινίες του. Το ασαφές, το όνειρο, το υποσυνείδητο και η επανάληψη με μικρές διαφορές είναι νομίζω τα στοιχεία που μ’ αρέσουν περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο στην τέχνη. Αγαπημένοι μου συγγραφείς είναι η Ζωρζ Σαρή, η Ένιντ Μπλάιτον, η Σου Τάουνσεντ για όλα τα Ημερολόγια του Adrian Mole, η Μαργαρίτα Καραπάνου, η Σώτη Τριανταφύλλου, ο Bret Easton Ellis, ο Τέρι Πράτσετ, ο Ντάγκλας Άνταμς και ο Douglas Coupland. Αγαπημένος συνθέτης η Λένα Πλάτωνος. Ταινία που με σημάδεψε Το 2001 Οδύσσεια του Διαστήματος. Αγαπημένος ζωγράφος ο Escher. Αγαπημένο χρώμα το γαλάζιο.

Μεγαλύτερη επιτυχία μου θεωρώ πως είναι ό,τι κάνω όλα αυτά που μ’ αρέσουν έχοντας και μια (σχεδόν δεκάχρονη) πολύ αγαπημένη σχέση. Μετανιώνω περισσότερο που άργησα να (αντι)δράσω σε εσωτερικά μου προβλήματα. Απεχθάνομαι περισσότερο απ' όλα τον (κακώς εννοούμενο) συντηρητισμό. Οταν δεν γράφω, ασχολούμαι με το διάβασμα, το ίντερνετ και τα τρας ριάλιτι στην τηλεόραση:-P.Τραγούδι που θα σφυρίζα κάνοντας ντους; Μα το Τελεβιζιόν του Χάρρυ Κλυνν φυσικά:-) Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι οι αρρώστιες. Επιλέγω να πω ψέματα όταν δεν πρόκειται να πιστέψουν την αλήθεια. Μότο μου είναι από ένα τραγούδι του Cicero σε παραγωγή των Pet Shop Boys: Forget the future, live for today.

Θα ήθελα να πεθάνω χορτάτος από αγάπη και εμπειρίες.

Ο Άρης Δημοκίδης ζεί και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας παιδικών βιβλίων και blogger. Διατηρεί εδώ και 4 χρόνια το μπλόγκ με λίστες 11(http://enteka.blogspot.com/) όπου με γουορχολική προσήλωση μαζεύει ψηφιακές ψηφίδες και οτιδήποτε άλλο του αρέσει επιχειρώντας να ταξινομήσει τις -χαοτικές- επιλογές του μ' ένα τρόπο συστηματικό, ακαταπόνητο και κυρίως ακομπλεξάριστο. Αυτό τον καιρό ετοιμάζεται να εκδώσει το καινούριο του βιβλίο, το πρώτο της νέας σειράς "Αόρατοι Ρεπόρτερ". Τα βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.