rIDING tHE cLOUDS [ιχνογραφωντας τους ψιθυρους της πολης] Ευτυχια Παναγιωτου

-Τι είναι ποίηση;
Αν είναι απαραίτητο να την ορίσουμε, τότε ίσως και νάναι πλησμονή και στέρηση συναισθημάτων αποτυπωμένες εύμορφα με λέξεις πάνω σε λευκό χαρτί, προκαλώντας στον αναγνώστη ένα είδος κινητοποίησης [συναισθηματικής ή και πιο δραστικής].

-Γιατί γράφεις;
Για να ζω αρχικά, για να ζω καλύτερα, αν έχω την πολυτέλεια, στη συνέχεια.

-Η ποίηση πώς λειτουργεί σε σχέση με σένα; Ως Άλλοθι, Εξιλέωση ή Ανακούφιση;
«Σαν άλλοθι οι λέξεις», γιατί όταν το ποίημα υπάρχει, ο ποιητής έχει φύγει. Η απουσία του ποιητή από τον τόπο του «εγκλήματος» τον εξιλεώνει κιόλας. Τον ανακουφίζει; Όχι πια. Αλλά δεν λειτουργεί ακριβώς έτσι σε μένα η ποίηση. Ξέρω μονάχα πως υπάρχει, πως είναι και πως κάνει κάτι να γίνει. Το πιο περιοριστικό πράγμα που μπορώ να πω για την ποίηση είναι πως Είναι και Λειτουργεί ως Ακίνητο Κινούν.

-Ποια ανάγκη σε σπρώχνει να φτιάξεις μιαν άλλη πραγματικότητα;
Η Ανάγκη. Ο Αναγκαίος Άλλος Εαυτός [ο «εγκληματίας», όπως είπα παραπάνω, ή ο άγιος] που έρχεται να «τακτοποιήσει» τα κακώς κείμενα του υποτιθέμενου κανονικού εαυτού ή των διαφόρων κακών εκδοχών του εαυτού του που κυκλοφορούν ως καθρέφτης γύρω του.

-Ανασφάλειες, αμφιβολίες αλλά και βεβαιότητες.
Ποιος ο ρόλος τους στη δημιουργική διαδικασία;
Δημιουργούμε για να λύσουμε ένα πρόβλημα, ή είμαστε εμείς το πρόβλημα, που δημιουργούμε. Μπορεί να γεννιέται από ανασφάλεια ψυχολογικής-κοινωνικής φύσης, από αυτές που έχουμε όλοι, αλλά δεν τολμούμε πάντα να ομολογήσουμε, σχετίζεται σίγουρα έντονα με την αμφιβολία ή το σκεπτικισμό, κυρίως με τον προβληματισμό, για ό,τι συμβαίνει στον κόσμο, από τη στιγμή που επιτρέπουμε, και έτσι πρέπει, στον κόσμο να μας διαπερνά. Το ποίημα έρχεται ως η βεβαιότητα της υπέρβασης κάποιου εσωτερικευμένου προβλήματος. Σκοπός του είναι να γίνεται και να εξωτερικεύεται ως τέτοιο, με τη σειρά του, πρόβλημα μέσα στον κοινωνικό ιστό. Η δημιουργική διαδικασία είναι κατά βάθος γκανγκστερισμός.

-Σε απασχολεί η αναγνώριση;
Είναι πολύ νωρίς για να μπω σε μια τέτοια ψυχολογική διαδικασία. Υποθέτω πως θα με απασχολήσει η αναγνώριση ως «κοινή γνώμη» σαν νιώσω αφόρητα μόνη μου μέσα σε αυτό που κάνω. Αν εξαφανιστούν οι «συνωμότες», οι συνομιλητές, σαν η ποιητική μου [μαζί με τα ποιήματα] αποτύχει, σαν νιώσω τόσο κενή ώστε δίχως άλλα ερείσματα να ασχολούμαι με μια, αμφίβολη μάλιστα, έξωθεν επιβεβαίωση. Αν μιλάμε ωστόσο για την αναγνώριση που προέρχεται όχι από τον λογοτεχνικό μηχανισμό αλλά από τους άγνωστους αναγνώστες, με ενδιαφέρει. Με ενδιαφέρει πολύ. Θέλω να υπάρχει συνομιλία. Θέλω να κάνω κάποιον να κλάψει, να γελάσει, να ακούσει ένα τραγούδι, να ανταπαντήσει, να ξανανακαλύψει ένα ξεχασμένο κομμάτι του εαυτού του, ακόμη και να γράψει και να οδηγηθεί στο διάλογο και στη δράση. Τρέμω στην ιδέα πως μπορεί μια μέρα να ασχολούμαι μόνο με το όνομά μου.

-Πώς ξεκίνησες να γράφεις;
Ήμουν έτοιμη να πηδήξω από το μπαλκόνι, αλλά μετά το ξανασκέφτηκα, είπα πρώτα να κάνω κάτι άλλο, εφόσον ήξερα πως εκεί που θα πήγαινα δεν θα έβρισκα τον Θεό [μου]. Αναζητούσα μάλλον κάτι στο οποίο θα μπορούσα να πιστέψω, οτιδήποτε.

-Το πνεύμα της γραφής σου απο ποια στοιχεία συνίσταται;
Δεν έχω ακόμα σαφή και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα γραφής [ίσως και να μη θέλω να έχω, δεν είμαι σίγουρη]. Επί του παρόντος και σε σχέση με αυτά που διαβλέπω να κάνω, ισχύουν τα εξής: σωματοποίηση της γλώσσας με παγίδες νοηματικές, εσωτερικός ρυθμός και εικονοποιία. Το γενικό πνεύμα είναι η δήθεν εξομολογητική γραφή στο πεδίο των ανθρωπίνων σχέσεων: το πιστευτό σε συνδυασμό με το«όλα επιτρέπονται», που επιτυγχάνεται μόνο στο γραπτό λόγο.

-Ως νέα ποιήτρια, πώς διαχειρίζεσαι, μεσα στο εργαστήριο της γραφής, το υλικό
σου και τις οσμώσεις που αυτό κι εσύ δέχεστε από το εξωτερικό περιβάλλον;
Το εργαστήριο της γραφής είναι το σώμα μου. Αντιδρά αυτόματα σχεδόν σε κάθε ερέθισμα, λες και κάποιος πατάει αίφνης ένα κουμπί για να αρχίσει κάποιου είδους επεξεργασία. Ξεκινά ως ιός που προεκτείνεται στα δάχτυλα, και έπειτα μετατρέπεται σε πέλεκυ που πετσοκόβει, ως ψυχρός και αδίστακτος νους, μόνο ό,τι η αισθητική μού απαγορεύει να ειπωθεί. Προσθέτω και τον τίτλο στο τέλος ως κερασάκι. Τίποτα δεν είναι διακοσμητικό…


-Ποιες υπήρξαν καθοριστικές επιρροές σου; (όχι μονο συγγραφικά)
Η καταβύθιση στα βιώματα τόσο ως άμεσες εμπειρίες, όσο και ως εμπειρίες ανάγνωσης. Το κριτήριο γούστου, που ίσως και να είναι και έμφυτο, τα διευθύνει. Ξεκίνησα δίχως προσδιορίσιμες επιρροές, ήταν πάλι αυτή η αυτόματη αντίδραση του σώματος μέσα στην περιρρέουσα νοσηρότητα. Μια μέρα το είδα να αλλάζει, οπότε αναγκάστηκα –εντελώς νευρωτικά κι εγώ− να βάλω τα πράγματα σε «τάξη». Άρχισα να αναζητώ τις επιρροές μου, με το που άκουσα όλους γύρω μου να μιλάνε γι’ αυτές. Δεν ξέρω στ’ αλήθεια τι σημαίνει η λέξη.

-Ο Βιτγκενστάιν είχε πει κάποτε:
«Μην εμπιστεύεστε ποτέ μια θεωρία που κάνει τους ανθρώπους να
αισθάνονται βλάκες». Θα μπορούσαμε να πούμε το ίδιο και για ένα ποίημα;
Διαβάζοντας Βιτγκενστάιν δεν αισθάνεται κανείς και ο πιο έξυπνος άνθρωπος στον κόσμο, πάντως! Συμφωνώ με ό,τι είπε, η συγκεκριμένη «θεωρία» είναι σαφής. Όποιο ποίημα σε κάνει να αισθάνεσαι βλάκας [αν είσαι ας πούμε ένας μέσος αναγνώστης ποίησης] τότε γράφτηκε από κάποιον που σε θεωρεί βλάκα. Ή ακόμη από κάποιον που προσπαθεί να κρύψει πως είναι ο ίδιος βλάκας.

-Τι είναι ποιητής;
Κάποιος που δεν είναι βλάκας.

το κεφάλι μου σύμπαν ολόκληρο

μου αρέσει να κοιτώ τις σκέψεις μου σαν χάνονται
στο διάστημα ορφανές και
ξαναβρίσκονται στο στόμα άλλων,
τις κινήσεις σαν μιμούνται αγριανθρώπων και
επιστρέφουν σε μένα ξένες.
ωραίες σαν το κεφάλι μου — εκσφενδονίζεται
συνένοχο.

-Πότε γνώρισες-ουσιαστικά- την Αθήνα;
Το 1998 την πρωτογνώρισα ως φοιτήτρια.
Ουσιαστικά τη γνώρισα και τη γνωρίζω τα τελευταία χρόνια που δουλεύω.

-Ποια είναι η αγαπημένη σου διαδρομή;
Οδική, με μουσική, σε ανοιχτό πεδίο. Δεν με νοιάζει το πού.

-Πες μου 5 πράγματα που σου αρέσουν και 5 που δε σου αρεσουν σ’ αυτήν.
Αγαπημένη Αθήνα: απλή, απρόβλεπτη, αντιφατική, ανανεωτική, απελπισμένη.
Απωθητική Αθήνα: ανυπόμονη, αόριστη, αστόχαστη, ασυνεπής, αγέλαστη.

-Στο αστικό τοπίο σε τι συνήθως συγκεντρώνεται η προσοχή σου;
Γενικώς παρατηρώ τους ανθρώπους. Τα βλέμματά τους, τις χειρονομίες τους, τις ενστικτώδεις αντιδράσεις τους στα αιφνίδια ερεθίσματα της πόλης. Τον τελευταίο καιρό εστιάζω στις προσόψεις των κτιρίων. Υπάρχει ας πούμε στην Ακαδημίας/Ιπποκράτους ένα μακρόστενο κτίσμα που δεν έχω καταλάβει τι είναι και τι ήταν. Πάντως στα μάτια μου αποκαλύφθηκε το 2007. Επίσης παρατηρώ τις πόρτες, τα παράθυρα και τα γκράφιτι
[δηλαδή όλους τους τοίχους της Ε. Μπενάκη].

-Η αγωνία και οι δυσκολίες της πόλης κατά πόσο σε επηρεάζουν;
Με επηρεάζουν σε βαθμό απελπιστικό, όταν διαπιστώνω πως το να τρώω
ένα πιάτο φαΐ ως άνθρωπος ή το να διεκδικώ το δίκιο μου επίσης
ως άνθρωπος παύουν να αποτελούν αυτονόητες καταστάσεις.

-Πώς θα ήταν η ιδεατή πόλη για εσένα;
Μια πόλη δίκαιη. Αυστηρή, αλλά δίκαιη
[άλλο ζήτημα τώρα τι είναι δικαιοσύνη].

-Τι σου φέρνει στο νου ο όρος «πόλη»;
Το μπλε χρώμα.

-Ποιος είναι ο αγαπημένος προορισμός σου;
Παρατηρούμενος πρόσφατος «νοσηρός» προορισμός: το σπίτι μου.

-Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία αυτής της πόλης;
Οικονομική και κατ’ επέκταση κοινωνική.
Πάψαμε οι άνθρωποι να είμαστε γενναιόδωροι.

-Πώς οραματίζεσαι την Αθήνα του μέλλοντος;
Θα βρει την ταυτότητά της ή θα ανακαλύψει πως δεν χρειάζεται ταυτότητα.
Θα γίνει καλύτερη, αλλά έπειτα από ένα big bang.
Μεταφυσικό όσο η τέχνη.

μέγας κηπουρός

στον Μίλτο

παραλογίζεται τα βράδια ο κηπουρός μου.
σπείρει λέξεις στο χώμα
θάβει λέξεις κάτω απ’ το χώμα.
λέξεις λαβωμένες, πρώτα τις χτυπά
τις δένει έπειτα χωρίς φόβο
οίκτο ποτέ του δεν νιώθει γι’ αυτές,
κλαίνε σπαράζουν σκούζουν καταριούνται
–λέξεις είναι–
τις βουβαίνει.
το καταφέρνει το αίμα.
δεν είναι ο κηπουρός μου αυτός.
σπείρει το θάνατο.
με σπέρνει θάνατο.
γίνομαι ο θάνατος.

[Mini Proust]

-Πώς φαντάζεσαι την τέλεια ευτυχία;
Ευτυχία [δίχως επίθετα] είναι μια τέλεια «κατάσταση» που θα έρθει αβίαστα.
Όταν δεν έρχεται, είναι ευτυχία το να μη μας τρομοκρατεί με το φάντασμά της.

-Ποιος είναι ο μεγαλύτερος σου φόβος;
Η έλλειψη νοήματος.

-Ποιο χαρακτηριστικό του εαυτού σου σε απωθεί περισσότερο;
Τελευταίως, το ότι δεν προστατεύω τον εαυτό μου.

-Πότε λες ψέματα;
Όταν λέω ψέματα στον εαυτό μου εν ονόματι μιας αλήθειας.

-Ποιο πρόσωπο εν ζωή σιχαίνεσαι περισσότερο;
Δεν σιχαίνομαι πρόσωπα, κάποιες πράξεις τους ναι.

-Για ποιο πράγμα έχεις μετανιώσει;
Για τις μεγάλες μου προσδοκίες.

-Ποιο θεωρείς το μεγαλύτερο επίτευγμά σου;
Το γεγονός ότι χαμογελώ ακόμα.

-Ποιο θεωρείς τη χειρότερη δυστυχία;
Την απώλεια. Έπειτα την ανία.

-Ποιο πράγμα θεωρείς ότι σε χαρακτηρίζει;
Το ότι πολλές φορές «ξέρω» απ’ την αρχή το τέλος.
Μερικές φορές το «προβλέπω» γράφοντας.

-Ποιοι είναι οι λογοτεχνικοί σου ήρωες;
Όλες οι γυναίκες στα ποιήματα της Ανν Σέξτον.
Και ο Πεσσόα ως πρόσωπο-περσόνα.

-Ποιοι είναι οι ήρωες σου στην πραγματική ζωή;
Οι δοτικοί, δημιουργικοί και τραγικοί συνάμα.
Όλες οι «Φρίντα Κάλο».

-Πώς θα ’θελες να πεθάνεις;
Δίχως «εκκρεμότητες»... Μετά θάνατον, να δωρήσουνε τα όργανά μου και να με πετάξουν ως στάχτη στη θάλασσα. Και μετά, να γίνει κάτι μαγικό, για να μην υποφέρουν
αυτοί που με αγαπούν. Γιατί εκεί πια που θα πάω θα είμαι καλά.

η Ευτυχια Παναγιωτου ειναι ποιητρια.
γεννηθηκε στη Λευκωσια.
ζει και εργαζεται στην Αθηνα.
η -πρωτη- της συλλογη με τον τιτλο
"Μεγας Κηπουρος" κυκλοφορει απο τις
εκδοσεις Κοινωνια των[δε]κατων.
την Πεμπτη 15 Μαιου θα διαβασει ποιηματα
της στο Σπιτι της Κυπρου.
(περισσοτερες πληροφοριες εδω)
και το blog της εδω